Trang chủ / Thông tin y học / PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ
Ngày đăng tin: 24-05-2019
PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ
Thành phần và độc tính của khói thuốc lá
.jpg)
Theo nhận định của các nhà chuyên môn, mỗinăm Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lávà 33 triệu người không hút thuốc bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động. Trênđịa bàn tỉnh Hải Dương, tỉ lệ người dân sử dụng thuốc lá còn khá cao và đang cóxu hướng tăng lên, chủ yếu là ở nam giới. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫnđến tình trạng này, nhưng đa số là do thiếu hiểu biết về tác hại nghiêm trọngcủa thuốc lá đối với sức khỏe con người.
Trong khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất,trong đó có hàng trăm loại có hại cho sức khỏe, 70 chất gây ung thư, bao gồmchất gây nghiện và các chất gây độc, chia ra làm 4 nhóm chính:
1. Nicotine (Ni-cô-tin): Ni-cô-tin là một chất không màu,chuyển thành màu nâu khi cháy và có mùi khi tiếp xúc với không khí. Ni-cô-tinđược hấp thụ qua da, miệng và niêm mạc mũi hoặc hít vào phổi. Người hút thuốctrung bình đưa vào cơ thể 1 đến 2 mg ni-cô-tin mỗi điếu thuốc hút. Hút thuốc láđưa ni-cô-tin một cách nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây sau khi hít vào.Tác dụng gây nghiện của ni-cô-tin chủ yếu là trên hệ thần kinh trung ương,chúng gây ra nhiều tác động tâm thần kinh như là cảm giác sảng khoái, tâm trạngvui vẻ, tăng chú ý, tăng hoạt động nhận thức và trí nhớ ngắn hạn.
2. Monoxit carbon (khí CO):
Khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lávà sẽ được hấp thụ vào máu. Khí CO đi nhanh vào máu và chiếm chỗ của O2 (ô-xi)trên hồng cầu. Và như thế sau hút thuốc lá, một lượng hồng cầu trong máu tạmthời mất chức năng vận chuyển ô-xi vì đã gắn kết với CO, đây là nguyênnhân gây lên một số bệnh phổi mạn tính như: Hen phế quản, viêm phế quản, giảnphế quản... Hậu quả là cơ thể không đủ ô-xi để sử dụng.
3. Cácphân tử nhỏ trong khói thuốc lá:
Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thíchdạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấutrúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bàotiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiếtnhày và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhày-lông chuyển. Phần lớn các thayđổi này có thể hồi phục được khi ngừng hút thuốc.
4. Các chất gây ung thư:
Trong khói thuốc lá có khoảng 70 chất cótính chất gây ung thư, các hoá chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hôhấp gây nên tình trạng viêm mạn tính, phá huỷ tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đếndị sản, loạn sản rồi ác tính hóa.
Tác hại hút thuốc lá thụ động với sức khỏe
Thuốc lá là sản phẩm được sản xuất từ toànbộ hoặc một phần nguyên liệu thuốc lá, được chế biến dưới dạng thuốc lá điếu,xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác.
Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất hóa học, trong đó có 70 chất gây ung thư, vànhiều chất gây ra những căn bệnh nguy hiểm điển hình như ung thư phổi, bệnh timmạch, phổi tắc nghẽn, vô sinh và nhiều bệnh nan y khác. Mỗi năm sẽ có khoảng40.000 người Việt Nam chết có nguyên nhân từ thuốc lá. Ước tính tới năm 2020 sốngười Việt Nam chết do sử dụng thuốc lá sẽ nhiều hơn tổng số người chết doHIV/AIDS, Lao, tai nạn giao thông và tự tử cộng lại. Cứ 6 người chết sẽ có 1người do thuốc lá. Khoảng 7,5 triệu người Việt Nam sẽ chết sớm do hút thuốc lá.
Người trực tiếp hút thuốc lá, hay gọi hút thuốc chủ động nguy cơ cao mắc cácbệnh nan y như ung thư, tim mạch, phổi... Tuy nhiên đối với người không hútthuốc hay gọi là hút thuốc thụ động là hít phải khói thuốc từ đầu điếu thuốcđang cháy hoặc khói thuốc do người hút thuốc phả ra cũng có nguy cơ cao mắc cácbệnh nguy hiểm. Nguyên nhân do khói thuốc thụ động chứa hàng nghìn các hóachất, trong đó có khoảng 250 chất gây ung thư hay chất độc hại.
Mỗi năm trên thế giới có khoảng 600 nghìnca tử vong do hút thuốc lá thụ động. Hút thuốc thụ động có thể gây nên nhiềubệnh nguy hiểm ở cả người lớn và trẻ em. Ở người lớn hút thuốc thụ động gây ungthư phổi, các bệnh về tim mạch, ung thư vú, bệnh động mạch vành, xơ vữa độngmạch, gây các triệu chứng kích thích đường hô hấp...
Phụ nữ và trẻ em là một trong hai đốitượng thường xuyên hít phải khói thuốc thụ động. Đối với phụ nữ khi mang thaiviệc hít phải khói thuốc thụ động có thể bị sảy thai, thai nhi chậm phát triểnhoặc đẻ non. Nguy cơ sảy thai ở phụ nữ hút thuốc cao gấp ba lần so với phụ nữkhông hút thuốc. Đối với trẻ em hút thuốc thụ động gây viêm đường hô hấp, viêmtai giữa, làm nặng thêm các triệu chứng hen và là một trong những nguyên nhângây đột tử ở trẻ sơ sinh. Khói
thuốc thụ động làm tăng 22% nguy cơ trẻsinh nhẹ cân và làm giảm cân nặng trẻ sơ sinh từ 200 đến 400 gram. Mặt khác trẻhút thuốc thụ động sẽ kém phát triển
chức năng phổi và làm tăng nguy cơ mắcnhiều loại bệnh khác.
Tổnthất kinh tế của việc hút thuốc lá
Hút thuốc lá không chỉ làm tổn hại tới sứckhỏe của người sử dụng, mà kéo theo nó là những hệ lụy: làm tăng gánh nặng kinhtế đối với các quốc gia, tổn hao kinh tế đối với gia đình. Khói thuốc lá hủyhoại môi trường sống, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Các nghiên cứu về thuốc lá cho thấy, sửdụng thuốc lá gây ra chi phí chăm sóc y tế khổng lồ cho những người bị bệnh dohút thuốc lá, cộng thêm tổn thất do giảm hoặc mất khả năng lao động, do hỏahoạn và những tổn hại cho môi trường.
Trên toàn thế giới, ước tính mỗi năm sửdụng thuốc lá gây thiệt hại khoảng 500 tỉ đô la Mỹ. Theo ước tính, trong tổngsố các vụ hỏa hoạn trên thế giới thì nguyên nhân do sử dụng thuốc lá chiếm 10%.
Thuốc lá gây tổn hại kinh tế cho gia đình
Ngoài việc gây tổn thất kinh tế ở cấp quốcgia như tăng chi phí y tế chữa bệnh do hút thuốc gây ra, giảm năng suất laođộng, gây cháy nổ, hủy hoại môi trường..., hút thuốc gây lãng phí đáng kể nguồnngân sách vốn đã rất eo hẹp của các hộ gia đình. Bên cạnh đó, việc tửvong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá làm giảm sức lao động vàtổn thất đến năng suất lao động. Hơn nữa, người hút thuốc và xã hội còn phảigánh chịu những chi phí do khám chữa các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá.
Mặc dù ngành công nghiệp thuốc lá có nhữngđóng góp cho ngân sách quốc gia, nhưng phần đóng góp của ngành công nghiệpthuốc lá không đủ để bù đắp những tổn thất kinh tế và sức khỏe do sử dụng thuốclá gây ra đối với các cá nhân, gia đình và xã hội.
Những tổn thất này bao gồm chi tiêu chohút thuốc, chi cho khám, điều trị
bệnh liên quan đến hút thuốc, tổn thất domất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm, tổn thất do cháy nổ, ô nhiễmmôi trường.
Năm 2012, người dân Việt Nam đã chi muathuốc lá số tiền là 22 nghìn tỉ đồng. Ngoài tổn thất do chi mua thuốc hút, tổngchi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớmcho 5 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa- hô hấp trên, bệnh phổitắc nghẽn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) do hút thuốc gây ra là hơn 23nghìn tỉ đồng một năm.
Chi tiêu cho thuốc lá làm giảm các chitiêu thiết yếu khác của hộ gia đình, đặc biệt là các hộ có thu nhập thấp. Mộtcuộc điều tra mức sống hộ gia đình cho thấy các hộ nghèo tại Việt Nam phải tiêutốn khoảng 5% thu nhập của gia đình vào thuốc lá.
Ở những hộ này, khoản tiền mua thuốc láthậm chí cao hơn khoản tiền chi cho y tế giáo dục. Nếu người hút thuốc nghèo bỏthuốc, họ sẽ có nhiều tiền hơn để mua thức ăn hoặc trả tiền học cho con emmình.
Quy định của Luật Phòng chốngtác hại thuốc lá: Điều 6, 7, 9
Ngày 18/6/2012, Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam đã ban hành Luật
Phòng chống tác hại của thuốc lá. LuậtPCTH thuốc lá có hiệu lực thi hành từ
ngày 1/5/2013. Dưới đây là điều 6, 7, 9của Luật về môi trường không khói thuốc.
Điều 6. Trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, địa phương trongphòng, chống tác hại của thuốc lá:
1. Đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hằngnăm, quy định không hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ.
2. Đưa quy định về việc hạn chế hoặc không hút thuốc lá trong các đám cưới, đámtang, lễ hội trên địa bàn dân cư vào hương ước.
3. Gương mẫu thực hiện và vận động cơ quan, tổ chức, địa phương thực hiện cácquy định của pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Điều 7. Quyền vànghĩa vụ của công dân trong phòng, chống tác hại của thuốc lá
1. Được sống, làm việctrong môi trường không có khói thuốc lá.
2. Yêu cầu người hútthuốc lá không hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá.
3. Vận động,tuyên truyền người khác không sử dụng thuốc lá, cai nghiện thuốc lá.
4. Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý người có hành vi hútthuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá.
5. Phản ánhhoặc tố cáo cơ quan, người có thẩm quyền không xử lý hành vi hút thuốc lá tạiđịa điểm có quy định cấm hút thuốc lá.
Điều 9. Cáchành vi bị nghiêm cấm
1. Sảnxuất, mua bán, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá giả, sản phẩm đượcthiết kế có hình thức hoặc kiểu dáng như bao, gói hoặc điếu thuốc lá; mua bán,tàng trữ, vận chuyển nguyên liệu thuốc lá, thuốc lá nhập lậu.
2. Quảngcáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dướimọi hình thức.
3. Tài trợcủa tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá, trừ trường hợp quy định tại Điều 16của Luật này.
4. Người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá.
5. Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá.
6. Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi.
7. Bán thuốc lábằng máy bán thuốc lá tự động; hút, bán thuốc lá tại địa
điểm có quy định cấm.
8. Sử dụng hìnhảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em.
9. Vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá.
Một số quy định cơ bản của Luật PCTHTL vềmôi trường không khói thuốc.
Xây dựng môi trường sống và làm việc khôngkhói thuốc sẽ giúp cho người không hút thuốc giảm được nguy cơ tiếp xúc thụđộng với khói thuốc, vì vậy sẽ giảm được nguy cơ bệnh tật và tử vong có liênquan đến thuốc lá, qua đó tiết kiệm được chi phí khám chữa bệnh và giảm số ngàynghỉ ốm do các căn bệnh liên quan đến thuốc lá.
Môi trường làm việc không khói thuốc lá sẽhạn chế các nguy cơ cháy nổ do việc hút thuốc, tàn thuốc… giảm bớt chi phí chovệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ.
Môi trường làm việc không khói thuốc lá sẽgiúp những người nghiện
thuốc lá có thêm quyết tâm để bỏ thuốchoặc giảm bớt mức độ hút thuốc lá. Chi tiêu cho thuốc lá sẽ dành cho các chitiêu có lợi hơn như: thực phẩm, giáo dục, chăm sóc sức khỏe, nâng cao đời sốngvăn hóa…
Môi trường làm việc không khói thuốc gópphần tạo ra nếp sống văn minh, lịch sự, nêu cao tinh thần giữ gìn sức khỏe, duytrì lối sống lành mạnh không thuốc lá.
Tại điều 11 và 12 của Luật đã qui định cụ thể về môi trường không khói thuốcvới các nội dung:
1. Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàntrong nhà và trong phạm vi khuôn viên bao gồm: Cơ sở y tế; Cơ sở chăm sóc, nuôidưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em; Cơ sở hoặc khu vực có nguy cơcháy, nổ cao; Cơ sở giáo dục từ trung học chuyên nghiệp trở xuống.
2. Địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàntrong nhà bao gồm: Nơi làm việc; Trường cao đẳng, đại học, học viện; Địa điểmcông cộng, trừ địa điểm cấm hút thuốc lá trong nhà nhưng được phép có nơi dànhriêng cho người hút thuốc lá.
3. Phương tiện giao thông công cộng bị cấmhút thuốc lá hoàn toàn bao gồm ô tô, tàu bay, tàu điện.
4. Địa điểm cấm hút thuốc lá trong nhànhưng được phép có nơi dành riêng cho người hút thuốc lá bao gồm: Khu vực cáchly của sân bay; Quán bar, karaoke, vũ trường, khách sạn và cơ sở lưu trú dulịch; Phương tiện giao thông công cộng là tàu thủy, tàu hỏa.
5. Nơi dành riêng cho người hút thuốc láphải bảo đảm các điều kiện sau đây: Có phòng và hệ thống thông khí tách biệtvới khu vực không hút thuốc lá; Có dụng cụ chứa các mẩu, tàn thuốc lá; có biểnbáo tại các vị trí phù hợp, dễ quan sát; Có thiết bị phòng cháy, chữa cháy.
6. Khuyến khích người đứng đầu địa điểmcấm hút thuốc lá tổ chức thực hiện việc không hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà.
Tham gia phòng chống tác hại của thuốc lálà việc làm thiết thực thể hiện nếp sống văn minh. Cộng đồng hãy chungtay xây dựng một môi trường không khói thuốc, vì lợi ích của chính chúng ta!
Tin liên quan